Teren na którym gospodaruje Nadleśnictwo Górowo Iławeckie został ukształtowany w wyniku ostatniego zlodowacenia bałtyckiego, a ślady działania lodowca są wyraźnie widoczne w krajobrazie nadleśnictwa.
Pośród morenowych wzniesień przeplatanych strumieniami i podmokłymi, zabagnionymi dolinkami, zachowały się stanowiska jednego z najrzadszych gatunków naszej flory, maliny moroszki (Rubus chamaemorus L.).
Malina moroszka jest reliktem glacjalnym, co oznacza, że jest rośliną okresu lodowcowego, która pozostała na dogodnych siedliskach po ustąpieniu lodowca z terenu Polski. Jak podaje literatura na terenie kraju znanych jest jedynie kilkanaście stanowisk tego skrajnie rzadkiego gatunku. Jest to niewątpliwie związane z wymaganiami siedliskowymi tej rośliny i występowaniem na torfowiskach a właściwie na pewnej specyficznej ich grupie, czyli na torfowiskach wysokich.
Niestety torfowiska wysokie to jedynie ok. 3% wszystkich torfowisk istniejących obecnie w naszym kraju. Jak widać już sama powierzchnia terenów z dogodnymi warunkami rozwoju dla maliny moroszki jest bardzo mała.
W latach 2019-2020 na terenie Nadleśnictwa Górowo Iławeckie, została przeprowadzona przez lokalnego leśnika inwentaryzacja stanowisk tego gatunku. Zakres badań obejmował inwentaryzowanie stanowisk znanych oraz przeprowadzenie poszukiwania nowych, na potencjalnych (dla tego gatunku) siedliskach. Dokonano również oceny i kartograficznego przedstawienia wszystkich stanowisk, wraz z nakreśleniem zasięgów terytorialnych na mapach gospodarczych nadleśnictwa.
Wykonana inwentaryzacja wykazała istnienie na terenie Nadleśnictwa Górowo Iławeckie (w jego północnej części) grupy stanowisk maliny moroszki, będącej jednym z największych obszarów występowania tego gatunku w Polsce północno-wschodniej.
Wszystkie stanowiska zajmowały łącznie powierzchnię ok. 70 ha. Największą powierzchnię malina moroszka zajmuje w drzewostanach starszych powyżej 70 lat (75,66%), natomiast w drzewostanach poniżej 70 lat jest to 24,35%. Jeżeli chodzi o siedliska leśne, to największy areał występowania maliny moroszki stwierdzono na siedlisku boru bagiennego (75,2%), boru mieszanego bagiennego (19,21%) oraz boru mieszanego wilgotnego (0,25%).
Większość stanowisk występuje w drzewostanach z podszytem o pokryciu do 60%.
Jako gatunek światłolubny, malina moroszka charakteryzuje się większą liczebnością populacji i żywotnością jej osobników w drzewostanach o niewielkim pokryciu podszytów. Najliczniejsze stanowiska moroszki, jak i stanowiska w formie kobierców odnotowano w drzewostanach z podszytem o pokryciu do 20%.
Przeważająca część lokalnych populacji moroszki występuje w zwartych płatach, w formie porozrywanych kobierców. Najlepszymi natomiast cechami rozwojowymi charakteryzują się rośliny rosnące na siedlisku boru bagiennego o odpowiednim uwilgotnieniu podłoża. Takie warunki pozwalają obserwować wiosną aspekt kwitnienia tego gatunku jak i owocowania w okolicach sierpnia.
Obecnie na terenie Polski jest to gatunek zagrożony wyginięciem, zamieszczony w „Polskiej czerwonej księdze roślin” i podlegający ścisłej ochronie prawnej.
Autor: Andrzej Chojnacki
0 komentarzy